چرا عصبانی می‌شویم؟!

وقتی عصبانی می‌شویم، دو راه برای جبران‌ آن وجود دارد: 1. به دل ریختن 2. بروز دادن. راه حل اول مثل اسفنج؛ ناراحتی‌های ما را جذب می‌کند ودر نتیجه افسرده می‌شویم. راه حل دوم منطقی است، ولی این هم عملی نیست. ما نمی‌توانیم همیشه خشم خود را بروز دهیم. راه سوم این است که علت عصبانی‌شدن را بررسی کنیم و اگر علت آن واهی است، عصبانی نشویم. اکثر عصبانیت‌های ما به دلیل طرز فکرهای غلط ماست که به آن «تحریف‌های شناختی» می‌گویند. یکی از این خطاهای شناختی، «بزرگ‌نمایی» است، مثل مبالغه کردن درباره اهمیت یک حادثه ناگوار و این‌که برای یک مسأله جزیی، بلوایی به راه بیندازیم که مگو. خطای دیگر باید و نبایدهای بی‌جایی است که برای خود چون وحی منزل می‌دانیم و معلوم نیست «باید»ی که ما برای خود مقرر کرده‌ایم لازم به اجرا باشد. این اشتباه است که خیال کنیم هر لحظه و در هر مورد که خواستیم، دنیا بروفق مراد ما باشد و به دنبال همین‌ طرز فکر، وقتی به آن‌چه می‌خواهیم نمی‌رسیم، ناراحت و عصبانی می‌شویم؛ انگار که با نرسیدن به این خواسته، دنیا به آخر رسیده است. حتی گاهی باید و نبایدهای وضع شده از طرف خود را جزو اخلاقیات عمومی فرض می‌کنیم و می‌گوییم که همه باید بر طبق آن عمل کنند. مثلاً می‌گوییم چون که من در حق اینان خوبی کردم، ایشان نیز باید تلافی کنند؛ در صورتی که همة انسان‌ها قدردان نیستند. سوم و بالاخره، علت دیگر عصبانیت، برآورده نشدن سطح انتظار بی‌جاست. وقتی سطح انتظار ما از میزان معقول بالاتر باشد، ناکام می‌شویم و به خواسته‌های خود نرسیده و عصبانی می‌شویم. در حالی که می‌بایست، وقتی امکان رسیدن به خواسته‌ها نیست؛ انتظارات خود را تغییر داد؛ به خصوص انتظارات غیر واقع بینانه را. علت چهارم، مطلق‌گرایی است. با یک اشتباه طرف مقابلمان ناگهان نمرة او را از بیست به صفر می‌آوریم و کل شخصیت او را محکوم و مطرود می‌کنیم؛ انگار که همیشه از او متنفّر بوده‌ایم. در صورتی که با این اشتباه، فقط نمره‌اش کمی کم‌تر می‌شود، نه این‌که ناگهان او را به پایین‌ترین درجه برسانیم. با یک اشتباه، کل شخصیت یک فرد را زیر سؤال نبرید و همه خصوصیات مثبت او را زیر پا نگذارید. راه دیگر کاستن عصبانیت، درک کردن علت کار افراد است. وقتی دنیا را از دریچة چشم افراد ببینید، با کمال تعجب مشاهده می‌کنید که به زعم خود آن‌ها، عملشان به هیچ‌وجه غیر منصفانه نیست و خیلی هم به آن معتقدند. پس همیشه دقت کنید که آیا شخص به عمد و از روی علم و آگاهی این رفتار را انجام داده یا خودش متوجه نبوده، و یا به نظرش غیرمنصفانه نبوده است. اگر در هنگام عصبانیت یکی از موارد بالا را یافتید و با آن مبارزه کردید، به راحتی می‌توانید آرامش خود را بازیابید. شما با کم طاقتی فرض را بر این گذاشته‌اید که با حلّ همه مسائل و در اسرع وقت، به همة هدف‌هایتان برسید و وقتی به مانعی بر می‌خورید ناشکیبایی می‌کنید و هنگامی که واقعیت مطابق میلتان نمی‌شود، عصبانی می‌شوید.

پدیدآورنده: مسعود عباسی جامد